Caynizm ve Bir İbadet Olarak Ölüm

Tüm dünyada yaşayan milyarlarca insanın on binlerce yıl içerisinde var ettiği, sürekli bir değişim içerisinde olan, sınırları birbiriyle çakışan farklı kültürler ve bu kültürlerin farklı bir boyutu olan dinlerle karşı karşıyayız.

Sahip olduğumuz dinsel ve kültürel yaşam kalıplarından oldukça farklı davranış ve geleneklerle karşılaşmamız, iletişim çağındaki  dünyamızda eskiye göre çok daha fazla. Bunlar bizim kültürümüze, alışkanlıklarımıza o kadar ters ve farklı olabilmekte ki bu kültürleri dışlamak, aşağılamak ve suçlamak gibi davranışlara girebilmekteyiz. Çünkü tüm toplulukların sahip olduğu bir psikoloji olarak, doğru ve iyi olanı yaşayan sadece kendimizdir. 

Benim de BBC Türkçe servisinin bir haberinden okuduğum, Hindistan'ın büyük fiziki ve kültürel coğrafyası içerisinde yaşam bulup günümüze ulaşmış bir inanç olan Caynizm, yukarıda bahsettiğimiz gibi bizi rahatsız edebilecek ibadetlerden birine sahip.

Dünyanın en eski dinlerinden olan Caynizm özellikle şiddete başvurmamayı, ruhani bağımsızlığı ve eşitliği amaçlar. Doğum, ölüm ve diğer dünyevi ıstıraplardan bağımsız olarak insana ait en yüce mükemmelliği ortaya çıkarmaya çalışır. Bize çok şaşırtıcı gelmeyen bu felsefik inanç başta budizm olmak üzere güney asya dinlerinden farklı olarak Sallekhana ya da Santhara adı verilen, hiç bir şey yemeyerek kendilerini ölüme yatırdıkları bir ibadete sahip. Dünyevi pek çok şeyden el etek çekip, azla yetinilen bir hayat süren rahip ve rahibelerin çok yaşlandıkları zaman uyguladıkları bir ritüel.

Bunu bir çaresizlik sonucu intihar olarak değil  ruhun doğum,ölüm ve yeniden doğum döngüsünden özgürleşmesi için yapıyorlar. Bir Cayna rahibesinin dediği gibi, "bu olasılıklarla dolu yeni bir hayatın heyecanını yaşatıyor."

Fakat bu durum Hindistan'da,  yaşam hakkı ilkesinin  ihlali gerekçesiyle itirazlara neden olmuş. Bu nedenle açılan bir kamu davası sonucu yüksek mahkeme, zorunlu ya da gönüllü hiç bir ibadetin bir insanın hayatına son vermesine izin veremeyeceği kararına varmış. Bu karar ve Cayna toplumundaki itirazlar farklı din, kültür ve yasalar arasındaki çelişkilerin varlığını, toplumlar arasındaki ikircikli düşünce yapısını ortaya koyduğu gibi kültürel değişimde önemli dinamiklerinden biri olarak kendini gösteriyor.