Basketbol ve Evrim

İki metrelik basketbolcuları görünce uzun boylarına şimdi bile şaşırır, hayret ederim. Omuzlarına ancak yetişir, yüzlerine bakmak için başımızı kaldırmak zorunda kalırız. Tabi onlarda eğilmek zorunda kalırlar bizim gibi kısalarla muhatap olabilmek için. İletişimde, alışık olunmadığı zaman, her iki taraf içinde sıkıntılı, tuhaf bir durum olabilir.

Sadece basketbolcular uzun boylu değildir tabi ki. Çevremizde her zaman genel ortalamaya göre uzun boylu bireylerle karşılaşırız.

Basketbolcuların uzun boylu olmaları toplumda basketbolun boy uzattığı gibi bir kanı oluşmasına neden olmuştur. Yıllarca bizim de inandığımız, çocukluk ve lise yıllarında boyumuz uzasın diye basketbol oynamaya gayret etmemize neden olan  yanlış bir yargı. 
En azından kendimizden ve arkadaşlarımızdan gördüğümüz durum bu. İşin şakası bir yana, bilimsel olarak basketbol ile uzun boy arasında fiziksel olarak bir ilişki yok. (Bunun nedeni büyük ölçüde kalıtsal mirasımızdır.) 
Ama aralarında başka bir yönden güçlü bir ilişki var: Yapay seçilim.

Evrimin doğadaki işleyişinin en önemli mekanizması olan doğal seçilimin spor salonlarındaki işleyiş şeklidir bu. Yani burada, bu sporcuların uzun boylu olmalarının sebebi bu sporu yapmaları sonucu bedenlerinden kaynaklanan fiziksel bir gelişim değil, oyun kuralları içinde hedefleri olan potanın yüksekliğidir. Bu yüksekliğe karşı en ideal oyuncu uzun boylu olandır. Bu nedenle aynı yetenekteki iki oyuncu arasında seçim yapacak takım sorumlusunun tercihi uzun boylu olanı seçmek olacaktır. Böylece karşımıza uzunlardan oluşan bir takım ve spor çıkmaktadır. Yani kısacası basketbolcular basket oynadıkları için uzun boylu değil, uzun boylu oldukları için basketbolcudurlar.
Diğer spor dalları veya hayatın bir çok alanında bu tip örnekler vardır. Örneğin at yarışlarındaki jokeylerin kısa boylu oluşu gibi.

Evrim teorisindeki doğal seçilimin işleyişini anlamaya yardımcı olabilecek güzel bir örnek olduğunu düşündüğüm için bu bir kaç paragrafı yazdım.
Ne de olsa düşünmek paylaşmak içindir...